Hình dạng của một hành tinh nhãn cầu có thể được tạo ra nhờ hiện tượng khóa thủy triều

Bức ảnh dưới đây là hình dạng của một hành tinh nhãn cầu (Eyeball planet) có thể được tạo ra nhờ hiện tượng khóa thủy triều (Tidal locking). Khóa thuỷ triều (hay còn gọi là khóa trọng lực hoặc đồng bộ chuyển động quay) xảy ra khi mà gradient trọng lực hay lực thủy triều làm cho nửa bán cầu của một thiên thể đang quay luôn hướng về phía thiên thể đồng hành với nó. Hiệu ứng này còn được biết đến như sự đồng bộ chuyển động quay. Một thiên thể bị khóa thủy triều sẽ quay quanh trục của nó như quay quanh thiên thể đồng hành. Ví dụ điển hình và gần gũi với ta nhất chính là Mặt Trăng luôn hướng một mặt về phía Trái Đất, đó là lý do vì sao Mặt Trăng trước giờ vẫn duy chỉ một hình dạng khi ta ngắm nhìn chúng từ Trái Đất. Bài viết cụ thể hơn của Science Realm về khóa thủy triều: Thông thường, chỉ có vệ tinh tự nhiên bị khóa thủy triều vào thiên thể lớn hơn. Tuy nhiên, trong một số trường hợp nếu cả hai thiên thể có khối lượng tương đương và khoảng cách giữa hai thiên thể đủ nhỏ, chúng có thể bị khóa thủy triều vào lẫn nhau tức cả hai thiên thể chỉ luôn luôn hướng một mặt đến người bạn của nó mà thôi, trường hợp này mà ta quan sát được chính là của Sao Diêm Vương và vệ tinh Charon của nó.

Vậy thì sẽ thế nào nếu một hành tinh lượn lờ đủ gần một ngôi sao và bị khóa thủy triều với ngôi sao đó thì sao?

Trên lý thuyết thì mọi thứ sẽ xảy ra như sau: Đầu tiên hành tinh này sẽ không còn ngày và đêm như ở Trái Đất nữa mà thay vào đó, một mặt sẽ luôn tiếp nhận nguồn bức xạ khổng lồ đến từ ngôi sao kia mà nóng lên ngày từng ngày, còn một mặt sẽ chìm trong đêm tối vĩnh hằng không được sưởi ấm dù chỉ một chút nào. Rồi điều gì đến cũng sẽ đến, một nửa được nhận ánh sáng sẽ nóng lên đến mức độ không tưởng, có thể trên 100 độ C khiến toàn bộ lượng nước bị bốc hơi và chỉ để lại những sa mạc khô cằn. Nửa còn lại chìm trong băng giá với một màu trắng tinh quanh năm suốt tháng với cái lạnh có thể xuống đến thấp hơn -100 độ C tùy vào điều kiện mỗi hành tinh. Và đó chính là hình dạng của những hành tinh có thời tiết cực đoan mà các nhà khoa học đặt tên là Eyeball Planet với phần đất khô cằn sẽ giống như lòng đen còn phần bị đóng băng sẽ trông như tròng trắng của mắt vậy. Trên thực tế, với khả năng quan sát còn đang rất hạn chế, ta vẫn chưa thực sự tìm thấy bất kì hành tinh nào như vậy cả nhưng về mặt lý thuyết, chúng còn có thể tồn tại nhiều hơn là những “Trái Đất” của chúng ta. Nguồn: Bài viết được thực hiện bởi đội ngũ Science Realm. ? Các nguồn tham khảo thêm: ScienceAlert, SciShow Space và Wikipedia.